Een burn-out betekent letterlijk ‘opgebrand’ zijn. Er zijn verschillende definities, maar als je een burn-out hebt voel je je lichamelijk, emotioneel en psychisch totaal uitgeput. Hierdoor ben je niet meer in staat om normaal te functioneren in je dagelijkse werk of je gezin.
Bij een burn-out zijn eenvoudige dingen als boodschappen doen, de kinderen naar school brengen of een telefoontje plegen, al te veel. Je kunt het niet opbrengen om ’s morgens uit je bed te komen. Je barst om niets in uit in huilen en het lukt je vervolgens niet om ermee te stoppen. Ook heb je vaak een kort lontje en kan een –op zich kleine– gebeurtenis net de druppel zijn die de emmer doet overlopen.
Kortom, je batterij is leeg en je bent niet meer in staat om deze op te laden. Je hebt een burn-out!
Het ontstaan
Een burn-out ontstaat meestal als gevolg van een langdurige periode van (toenemende) overbelasting en stress, waaraan je te weinig aandacht hebt besteed. Bij een burn-out is er sprake van een langdurig verstoorde energiebalans, waarbij het evenwicht tussen je draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (wat je moet doen van jezelf of van een ander) is verstoord.
Burn-out heeft ook een lichamelijke component. Bij een burn-out kan de balans tussen het sympatische en parasympatische deel van je zenuwstelsel verstoord raken. Je hormoonhuishouding raakt hierdoor ook van slag. De stresshormonen adrenaline en cortisol spelen daarin een belangrijke rol. Met als gevolg een continu gevoel van sterke onrust en problemen met slapen.
Burn-out & werk
De term burn-out werd voor het eerst gebruikt in het begin van de jaren zeventig, o.a. door de Amerikaanse wetenschapper dr. Christina Maslach. Volgens dr. Maslach heeft iemand een burn-out wanneer er sprake is van drie verschillende, min of meer samenhangende verschijnselen, te weten: uitputting, een duidelijk cynisme (een gevoel van afstand van werk en/of collega’s) en een verminderd gevoel van vertrouwen in de eigen competenties. Maslach relateerde burn-out vooral aan het werk.
In de LESA (Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak) richtlijn “Eén lijn in de eerste lijn bij overspannenheid en burn-out” van 2011, die o.a. wordt gehanteerd door huisartsen en bedrijfsartsen, wordt burn-out gezien als een overspanning, waarbij de klachten langer dan 6 maanden bestaan en waarbij gevoelens van vermoeidheid en uitputting op de voorgrond staan. Werk wordt hierbij niet als noodzakelijk kenmerk van burn-out gezien.
Burn-out is een toenemend gezondheidsprobleem, dat niet onderschat moet worden. Cijfers van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) geven aan, dat meer dan 14% van de werknemers tussen de 25 en 65 jaar in 2014 burn-out klachten had (in 2007 was dit 11%). En dat percentage stijgt helaas nog steeds.
